■ji|03 -uoMJo^S

HERPBTOmqil

DE

COLUBRI NATRICIS GEIVERATIONE

C0M3IENTATI0

ORATIONEM AD SUSCIPIENDUM MUNUS PROFESSORIS EXTRAORDINARII 3IEDICINAE

DIE V. JULII 3IDCCCXXXIV.

ILLUSTRIS ICTORUM ORDINIS CONCESSU

IN

AUDITORIO JURIDICO

nADENOAM INDICIT

ALFREDUS GUILIELMUS VOLKMANN

MED. CHIRUR. ET PniLOS. DR.

* C C t D I T T A B l L A A E > E \ .

LIPSIAE,

TYPIS BREITKOPFIO-IIAERTELIA.MS.

MCZ LIBRARY

HARVAF.D UrnVERSlTY, CAMBRiDGE. MA USA

DE COLUBRI NATRICIS GENERATIONE.

§1 Dc (juacstioitis proposilae finihus.

luiposita inihi scrilicndi neccssitate, edam nonnullas dc colubroruin gencrationc observationes , quas quamvis imperfectas, tanien ipsa rei dignitatc commcndatum iri existimo. Quae observationes cujus generis sint, quidque vel satis com- probatum iis, vel nondum recte erutum sit, ingenue falebor. Nibil me impe- divit fetuum dissecandorum raritas, quac, frcquentissimis apud nos cobibris, nuUa erat. Imo dissecanti mibi innumera allata sunt ova cobd)rorum, ita ut rem difficilem et subtilem tractare ac retractare ad libitum possem. Sed maxime mibi obstitit ovorum aetas, quae justo provcclior esset. Nempe nulla accepi ova ex matris ventre excisa , quae tamcn ipsa fctum jani tum temporis memorabilem continent. Nullos equidem juniores feliis dissecui , quam qui ovis recentcr positis inessent, quare diversaruin partium iiicrcnicnta quum exami- narem, ncc primum eorum exordium inspicere, nec ullra cerlos fines transire potui. Sieut autcm initium generationis non vidi, ita ne finem quidcm cjus ultimum observavi. Scilicct pullos ex ovis commodum exclusos non dissccui. Quam rem ne quis nimis magni momenti babeat, monendum est, puUos me examinasse hujusmodi, qui et formam et colorem naturalcm prae se ferrent, et, ex ovis detracti, omnis gcneris motus, non plane rudes, manifestarent.

i *

4

Deinde iion leve iucommodum allulit microscopium , ad laboi-es a me sus- ceptos parum idoneum. Nam quod instrumentum possideo ita institutum cst, ut praeter pellucida corpora nuUa in eo perspiciantur. Itaquc multa a mc quacsita, ne penitus persplcerem, instrumentorum meorum proliibult natura; sed tamen nounuUa inveni, quae multo usu probata proxima vero videri possint. Haec bre^iter communlcaturus sum , sperans fore ut eo tempore , quo omnes anatomiae professores in geuerationem animalium inqulrunt, boc qualccunque opusculum lectoribus nou plane sit iugratum.

§ 2. De fluidis in ovo coluhri contentis.

Ova recenter parta vitellum contincnt cx pallido flavum non valde fluidum. Is quldem in aqua dilui nequit, vcrum intumescit, et subinde spissatus adeo mntatur, ut rudi lanae non disslmilis slt. Videntur enim filamenta existere tenuisslma, sed tamen firma, ex quo saccum intestinalem una manu tcnens, for- cipis adjumento vitellum removere potes , quasi corpus flrmum. At diu submersi vitelli insignis densitas fit et color paene albus. Invenimus in oyis reccns parlis, quaeve minutlssimum fetum contlnerent, guttam pcllucldam, paulisper flavcsccntem sine sapore et albumlni slmilem. Quare fluldum illud pro albumiue Iiabere non dubitassemus, nlsi, penitus in vitcllo insidens, locum occuparet albumiui non pro- prium. Neque ignorare oportet cjusmodi fluidum in ils tantum ovis nos vidlssc, quae blastoderma impcrfectum Laberent minimequc toto vitcllo supei"struclum. Quod fluldum nlsl oculis meis saepius perspexisscm Ilnguaquegustassem, dubltarem exstare ac, ne quid glaucoma mihi ob oculos objccissem, magnopere timerem. Est enim aliquld inexpllcaljile in gutta vitello inslta , quam , praesente fetu eoquc satls exculto , pro vesicula Purkinjiana baberi non posse manifestum est. * ) Jam ad vitellum ut redcam, copia sensim imminuitur, hoc modo, ut ad finem vitae in

*) Accedlt Baerii observatio in ovis nonduiii pariis faeta. Hic enim vesiculam hHjusr modi uullam inveuit. Dc ovi mammal. geuesi.

O

ovo (lcgoiidac, praclcr floccos flavesccnles ct venis adliaercnlcs, niillus snpcrsil. Praclcrca niliil nnitari vitlelur, et quotl de vilcllo gallinacco conslat, incubaluni cuin fluidiorcui ficri, id in ovis colubrorunt non obscrvatur.

Albunicn cquidcm nullum inveni. Nam quod fluidum insectis ovis pro- manal , pcllucidum ct , si dicere licet , albuminosum , id allantoidis cssc pro- batum cst. Scilicct liacc hnjusmodi vesica est, quae totum vitellum, si ova rcccnlissima cxcepcris, ita obducit, ut putamcn ovi vix possit incidi, quin ipsa lacdatur bumorquc insitus efl^undatur. Enim vcro vel reccntlssima ova examinavi, in rjuibus allantois cxigua ct ex parva parte vitollo supcrstrucla crat. In (juac incidens fortc fortuua pulaminis cam partcni abstuli, quac ab allanloidc subjaccnlc remotissima esset, adeo ut nec lacsionis factae tlnior cxisterct, ncc bumoris promanaturi cxspcctatio. Vcrum tamcn promanavit humoris lympldissimi guttula. Haec si albuminis crat, pcrcxigimm fluidum minimcquc pcrpctuum cst. Nam cinn allud ovum apcrulsscm, cujus cliam fclus pcrparvus esset, qiuimque allantoideni , Ilcct pracccdcute majorcm , niliil laesisscm , nullus bumor in conspcctum venit. Cactcrum de albumine quoniani quaestlo est, addam quod Infra dlligentius demonstrabo, mcmbranam slngularcin nuUam mc vidcsse, quae ex Burdacbii discipllna albumen comilarl dcbnissot.

De memhranis^ fliiida ovi eonlinentibiis.

Flulda ovl iu pracccdentibus descripla mcmbranis continentur duabus. Allerum putamen appellare ratum est, .iltcrum vltelli membranam. Putamcn album, flexibile, densissimum corilquc similc. Hoc sensim indurcscit, iiisi fallor, quamfjuam tle o^Is lacerlarumEmmertus et Hocbstetterus contrarium prae- dicant. Putamea saccum format ovalem, vel longiorem, vel rolundiorcm, ex qua forma ovis dlverslssima prodit. At fiues ovi an diflcrant dubitarc llcct, nec unquam cuspidem ofl^cndl altcra aculiorem.

Putaminl proxima vitclli membrana cst, mollissima, tonuissima et planc pcllucida. Mutatur auleni aquae submersa hoc modo, ut lactci coloris fial.

6 .

Quae qiiamqnam tenerrima est, tamen sine laccratione forcipis ope a putamine deducitur. Scilicet putamini satis adhaeret, quare ovo per longissimam inci- sionem apcrto , excussoque vitello , agglutinata illi remanet. Venas nunquani uUas liabet. Cohaeret etiam cum allantoide, quam plicae ope continet. Et- enim plica ita instituta est, ut extrinsecus prominens aperto quasi sinu vitel- lum versus pateat. In hunc sinum allantois se inserit, ipsa plicam agens ta- lem, qiialem illa plica, quam antea commemoravi, suscipit et fortiter comprimit. Hae vero plicae non recto cursu pergunt, sed in orbem currentes coeunt. Cujus id consequens est, spatium rotundum et aliquod qiiasi antriim oriri, quod, quoniam plicarum conjunctione in orbem cingitur, aditum plane nidhira habet. Est autem firmissima ista conjunctio , et non soUim aer in antnim in- flatus minime exit, sed ne dexterrima quidem manu incolumes membranae di- strahuntur, nisi prius in spiritum vini positae ad separationem promtiores fa- ctae sunt. Dubito fluido plenum antrum esse, sed tamen sub aqua partes cum examinaverim , nihil certi dicere habeo. Superest situm antri ut indicera. Positum est super loco vitelli pellucido, qui, quum fetus ceteroqinn abscondi- tus sit , solus hanc facultatem habet , ut pullum ostendat. Itaque remoto pri- mum putamine quaerendus est locus ille , qui ne antro quidem superstructo quidquam obfuscatur. Conspecto autem fetu antrum habes , nain per anlruni pellucidum videns fetum percipis. Conf. fig. 1.

§• •^- De memhranis atl fetum perlineniihns.

Sub merabrana vitelli blastoderma deprehenditnr , molHssimum quidein atque tenerrimum. Id in ovis examinavi probabiliter recentissimis, ubi ex tri- bus vitelli partibus duas obducere visum est. 3Iedia pars raembranae vallem, sive mavis nidum, ostendebat, praesentis fetus habitationem. Etenim fetus, inter blastoderma et membranam vitelli positus, sicut crescit, blastoderma re- primit sinumquc vitello iit immittat cogit. Hunc vero blastodermatis recessum,

proptcr usum et forniain cjus, nidura appellal>iuius *). Ova, quae recontcr parta vidcbantur, clapsis fcre tribus dicbus sic se liabebant, ut blaslodcrma uudique explicatum sacci formam repraesentarct, qxii totum \itellum includcret. Ex quo pcrspicuum cst, yitcllum sensim a mcmbrana sua separari, intercedente nimirura lamina fetui propria. Quare putamine ovi remoto ipsaqu'e membrana vitclli dclracta , vitellus minime diflluit , sed novo sacco inclusus , quara pri- muni formara habebat, sustlnet. Redimus ad eam partem, quara nidura appel- Ijivimus. Hujus bacc ratio est, ut aditus nidi constrictior sit, recessus vero, qui fetum celet, explicatior. Quae quum ita sint, vitello integro minirae totus fetus cernitur, sed per aditum nitU, quara fenestram dicere possis, exigua ejus pars conspicltur. Verum bic aditus nidi pellucidus locus est, in praece- dentibus a me commeraoratus. Nam remoto putamine variae quidem membra- nae aditum nidi obducunt, sed, quum pellucidae sint, vitri instar sunt et fe- tum cerni sinunt. Conf. fig. 1 et 4.

Quo loco blastodcrraa in nidum se inslnuat, ibi pllcae fiunt tales, ut vel hinc coUigl possit, nidum insiti aniraalis extensione esse fabricatura. Ne- que hoc memoratu dignum haberem, nisi inter multas plicas minutisslmas et varlabiles una permagna et plane constans esset. In qua nihil fortulti esse hoc utique ostendit, quod et fetus rictum nunquam non adversum ei habet, et maidma allantoidls vasa in imo ejus recessu descendunt. Hanc prae caete- rls pllcara blastoderraatls vocabimus.

Ostendlmus, nldura puUi fieri extenslone, compresso blastodermate et in vitcUum subinde inslnuato. Nec tamen nldus sola blastodermatis depres- sione augctur, verum etlam novarum- partlum accessione, quas vitelli ope ad- ferri crediblte est. Itaquenldus, quamvis augetur saccus blastodermatls , non unminultur, sed quam prlmum habebat magnitudlnem retlnet ac totum ovum

') Nidum non fetns incumbentis pondere sed Increscentis tumore excavari situs illius docet. Nam ova coluLrorum non ita ut gallinarum instituta sunt, quae, quocun- que taudem ea vertas, vel germen vel fetum supeme ha]>cant.

8

iisque explet. Qiiiim aulcm saccus ille non diminuulur, nitlus vcro augcatur, ncccssario consequitur, nidum ad sacci ambitum pervenire, id quod obsei^sarc licet loto vitello ad nutrieudum fctum consumto. Superest ut conjunctioncm quaeramus inter Ijlastodcrma et fetum intercedentem. Quam qui coUigunt ex aliorum angaium similitudine , non possunt non exspectare canalera ex vitclli sacco ad intestina pulli procedentem. Etenim Carus memoriae prodidit, anguem fragilem ct cobibrum berum ad avium instar ita gigni, ut ad partum usque canabs vitello - intcstinabs pateat, saccus autem vitelli alvura pulH repetat et in eum se recipiat*). Itaque non satis mirari potest, ejusdem generis speciem, cohdjrum dico natricem, diverso modo oriri, scibcet resciso a blastodermate pullo nulloque itinere ad vitclli destillationem aperto. Canabs vitello-intestinaUs nulbis deprebenditur. Qua dc rc certiorem me feccrunt plurimae observatlones eaecpie diverso modo institutae. Ac primum quidem examinavi intestlna , cpae canalis adeuntis ne levissimum cpiidem ^ estlgium pracbuerunt. Monendum est autem , in vena - ompbalo meseraica er- roris locum esse, qiiae, si sanguine vacat, facillime pro canale babetur, vcl ob crassitiem, cjuae intestinis parum superatur, velobcursum, qui ex fimiculo umbilicali ad intestina est. Deinde funicubim ipsum examinavi, quem cpmm aperuissem et sub lente vitrea expbcuisscm, canales inesse vidi sex, scIUcet sangulferos cj[ulncjue, uragum unum, at vltello inservientem nullum. Quarum observatlonum verltatem confirmare visa est blastodermatls natura, id est sacci ejus mdlo foramine percussl parletes. At ne cpiis error intercedat, repetencbim est, nulia me ova examlnasse e venlre matris colubrae resecta. Monui autera, ova coluljrarum jam ante partum fetum continere, cpii quidem raultls partibus, et corde , et intestinis , et jecinore instructus est. Itaque ante partum ovonim quae partium structura slt, non babeo dlcere, sed tamen conjectura provideri potest, cobibrorum non abam atque rebquorum animabum gcnerationem esse, nempe talcm, ut intestina blastodermatis plicatura procrcari videantur. In

*) Erliiu teritngstafeln Hift III.

9

ovls niotlo partis noilulum inveni, ex nitlo blastodermatis in funlculi umlnllcalls apcrturam prominentcm atquc cx mea sententia canalis vitello intestinalis su- perstitem. Multiun autcm et anatomiae ct pbysiologiae intcrest scire, tjiio tem- pore vitae canalis ita constringaltir , ut ncc ovi atl pullum ailitus sit, nec vi- tclli in vcntrcm tlestillantli copia. Non pro ccrto affirmare ausim, in omnibus ovis atl luccin etlitis tlclctum canalem impeditumque vitelli ad viscera cursiuu essc, nam quac ova rcccntissima erant et ita composita ut blastoderma vitel- lum ex parte tantum obduccrct, ea rarius ad me dclata parum accurate inquisivi. Amnion tencrrimum, densum planetjue pellucidum in ovis editis jam pcrfcctum cst. Format aiitem globum, in sinu blastodermatis , sive nido fetus, collocatum. Ad bunc se siniim adplicat ct intcrcedcntc tela ccUuIosa firmius atlbacret. Quare fctum ex nido detracturi sempcr vel nidum vel am- nion laccravimus. Hujus autcm postremi una pars libera est quac ad apertu- ram nitli spectat. Pcr banc partem amnii, vclut per fenestram, in nidum prospiciens fetum cernis. Ceterum nibll memoratu tbgnum. Obducit amnion funiculum umljllicalcm , et quum ad fetum venerit in cuticulam ejus tenerri- mam transit.

§. s.

D e allantoide.

Allantoldis forma admodum variabilis est. Hanc brcviter persecuturus fatcar, me nec prlnium illiiis origlnem observasse, nec ultimum iinem. Scilicct prima allantoidis incrcmenta in boc tcmpus cadcre videntur, quo ova in utcro inclusa sunt. Ultimas vcro mutationcs ne vldercm, ovorum probibult interitus, quae, priustjuam pulli excludcrentur, tcrtio mense perlerunt. Inciplt uragus ad finem intestini recti, quo facto ante versus funiculum umbllicalem permeat. Itaque ad finem funiculi vcnit, tjui est In infima nidi parte. Jam vero dese- rens funiculum senslm expandltur ct, Inter amnion attjue blastodcrma sc insi- nuans, ex infimo nldo surgit ct apcrturam nitli appctit. Denlf|uc prodit ex aper- tura et In saccum sublto se expllcat. At ne quls putet in Ista amnli cum nido

2

10

conjunctione impeditum prodeundi locum esse, monendum est, plicam blasto- dermatis supra memoratam sic se liabere, ut allantoidcm excipiat eamque ultra progredi sinat. In ovis recens partis allantois vesiculam praestabat miuimam et vix quidquam aliud quam aperturam nidi obducentem. Subinde autem in- crescebat, et, inter saccum blastodermatis et raembranam Yitelli insinuata, aequo modo imdique se explicabat. Ex quo perspicitur, compressimi allantoidis sac- cum esse et ita collocatum, ut ex duabus membranis ejus interna saccum vi- telli obducat, externa vero membranam vitelli tangat. Quae quam mirabilis contagio sit, supra descripsimus , nam allantois in orbem agit plicam , ar- cuato sinu membranae vitelli receptam atque compressam. Allantois, quum primum prodit ex nido, vesicam ostendit rotundam, neqiie ista variabilis forma est, sed plane constans, vesica scilicct in omnes partes aequabiliter increscente^ Denique allantois saccum \itelli includit, quem constat ovalem saccum esse, non globosum. Cujus rei consequens est, eas partes allantoidis, quae circum latera vitelli agantur , prius convenire, quae vero cuspides circumccdant, postca committi. Sic enim jubet impar viae longitudo. Itaque si globosus esset vi- tellus, allantois imdique aequabiliter circumacta in uno puncto conveniret, jam quum ovalis sit, conjunctionis locus longior est. Est autem intima haec con- junctio et plane bujusmodi, ut ex duabus membranis fiat una.

Hoc tempore allantois sic se habet, ut, totam generatibnem ejus qui non viderint, in explicanda ejus structura haereant. Nempe remoto putamine membranaque vitelli detracta, externa ejus membrana deprelienditur, quae, quod superest ex ovo, totum obduclt. In parte o^i infima, sic placet appel- lare hanc partem quae apertiirae nidi opposita est, ligamentum deprelienditur, qubd, ad longitudinem ovi expansum, mcmbranam externam conmiittit cum in- terna. Haec autem postrema sic sc explicat, ut ab infima parte ovi incipiens sursum pergat, et, ad aperturam nidi sublata, allquod quasi infundi])ulum effi- ciat, quod in plicam blastodermatis se insinuct. Ex: quo perspicuum est, sac- cum vitelH in aliquam quasi allantoldis plicam extrinsecus immissam esse, noi» secus atque intestina humana a plica pcritonaei extrinsccus constat suscipi..

11

QiioJ aidcm In alvo incscntcriiira cst, id boc loco ligamentum illiul allantoidis. Ciijus ligamenti admodum inira condilio in eo posita est, quod initio quidem satis longum est, deindc imminuitur, et postremo, nisi fallor, planc deletur. In o\is nalu majoriljus, qiiac paene maluros pullos contincrent, nec ligamcntum allantoidis, ncc mcml)ranaium ejus conjunctioncm praetcr vasa ullam invenimus. Enim vcro vasa ligamenli miniine sorbentur, sed externam allantoidis inembra- nam cum intcrna scmpcr conjungunt. Ilaec aiitem vasorum intcrcessio non im- pcdit quominus una allantoidis vesiea in duos divellatur saccos, alterum exter- num, qui membranae vitelli quasi tapetum babctur, alterum internum, qui sacci vitclli vestimentiim est.

Allantois fluido plena est accrbo et paulisper amaro. Id in ovis natu minoribus limpidum sed tamcn concrelum est, in iis vero, quae diii parta snnt, crassiiis etiam et flavidum deprebendilur. Etenim indies spissatur fluidum , et, quum ad id ventum est, ut pulli prodeant, concretis partibus implctur, albe- scentibus et nisi fallor calcareis. Vidimus fluidum prius quam fetus rencs ba- beret , quare de renibus spuriis illud destillari probabilis ratio est. Contra du- rae partes, qiiae pro calce babiiimus, ab ipsis renibus gigni non dubium est. Has enim saepe in ureteribus inveni. At calcis mentionem quoniam fecimus sllentio praeteriri uequit, maximam ejus coplam in bis ovis esse Inventam , quae importuna stragidi siccitate exb.insta, Icnto modo perierint. Quorum ovorum semimortui fctus renes babebant talcs, ut et ipsi et ureteres albo rudere scate- rent, non secus atqiie scypbonis ope illuc injecto. Idne morbosae secretionls signum , an renum auxiliarem exinanitionem atque, in ista allantoldis quasi su£- focatione, vicariam babeamus sanguinis pnrgatlonem?

Dc vasis omphalo-meseraicis.

Fettis cum ovo vasis conjuncliis est quinqtie. Horum quldem duo vi- telli sunt, tria allantoldis. Hacc priora venam et arterlam ompbalo-meseraicam contlnent, illa, postrcmo loco dicta, venam atque arterias umbilicales.

2*

12

In mliilmis embryonlbus vena oniphalo-meseraica principatum obtineljat, in majoribus vena umbllicalis. Quae res nlhil mlrum haliet, umbilicali vena serius nascente. Quemadmodum enim allantoidem projcctam intestlni partem Labemus, quae non nlsi fetu jam mediocritcr formato prodit, ita vena quoque umbilicalis ex Jtllantoide orta tum demum prodit, tpium fetus venac oraphalo - mcseralcae ope prima nutrlmenta acceperit. Itaque postremam quum quaererem , vidi eam ex funiculo umbilicali venientem proximae parti , jecinorl, insex'i. Erat autcm semicanalis in supremo jecinorls latere positus, in quo de- cwrens vena ante pergebat. *) In antlca hepatls parte venarum duainim facta est conjunctlo, ita ut singulae quae accessenint, videlleet omphalo-meseraica vena et umblllcalis, nunc conjuncto sanguine, cordi se inserant. Quod sl iii miuimis embryonibus meis observavi, t.imen, ne prima vasorum structura habeatur, cavendum esse vldeo. Nam quum vena umbillcalls ex allantoidc origlnem ducat, quae ipsa tum demum orltur, qimm formatls Intestinis alilsque partilnis multls, sanguinls ciu'sus ex vitello ad fetum copiosisslmus praeccsserit , necessarlo con- sequitur, venam omphalo - meseraicam per aliquod tempus et sangulnls adfluentis solum adminiculum, et unum canalem fuisse cum dextro cordls atrio commlssum. Deindc vena umbihcalis oritur , quae sicut rivus in flumen , sic parva In magnani venam efTundltur. At ne haec quidcm vasorum ratio diu manet. Nam quae pars venae omphalo - meseraicae ante anastomosin venarum posita est, ea indies coarctatur , contra umbilicalis vena augetur. Quo fit , ut hanc venam , quae aetate major est, in eam putes, tanquam in principalem ramum, se insinuarc, quae utique secundarla est. Quid autem est quod coercetur vena omphalo- meseraica? Nempe immutatur sanguinls ex vitello cursus, qui non amplius omnis cordi adducltm", sed partim per jecur difiiindltur. Quare vasa adsunt minutissima, quae ex vena omphalo - meseralca undlque proveniunt et in he-

*) In descrihcndo colnljri covpore si quid supremum dico, terjfori adversas partcs volo, anticum si quid voco , capiti proximas inlelligo. Supi-emum latus jeciuoris Loc est, quod ad vertcbras spectaus veutriculum tanj^it.

15

pate sc (Ii.strlt>uunt. Sicut autCDi jccur incrcscit, et ut vasa sanguiacm ad- fercntia nuuiero augentur, ila Lacc pars venac, quae cordi adhuc commissa est, magis coorcctur, imo planc constringitnr. Hinc noAiis sanguinis cursus incipit. Nam qui cruor vitcUi ope paratiu", is, obcluso cordis aditu, unam per jecur viam Labct. Supercst ut tempus quaeramus, (pio illa fiant a nie Iradita. Id cpiidcm satis accm'ate non perspexi, scd tamen putaverim venam omphalo - meseraicam paulo post allantoidis perfectionem constringi, ita ut vi- lello penitus in allantoidem implicato vena tota jecinoris essc vidcatm-. Hoc secunda septimana ficri crcdidcrim. *)

Vena ompbalo - meseraica in vcnam portae mutatur. Ac primum quideni minutissima vasa cxcipit, partim ex intestinis, partim ex mesenterio orta. (Conf. fig. 2. c.) Haec vasa sensim augcntur, vcna vero ipsa imminuitur. Nimiruni liaec pars venae imminuitur, quae ex blastodermate veniens funiculum umbi- licalem permeat, altcra vero, quae ab intestinis sanguinem excipit, quacque venae portarum finis est futurus , non imminuitur , verum ut fetus ipsc augetur. Neque dubium esse potest quin prior pars venae et ovo proprior , quum pidli eduntur, plane deleatur. Ex quo perspicuum est, venae omphalo - meseraicac unam partem superstitcm csse mediam, quae portae nomen accipit, finem vero utrumque obliterari, cum eum, qui prima aetate cordi inseritur, tum alterum, nido blastodermatis commissimi.

Arteria omphalo - meseraica multo tenuior quam ejusdem nominis vena est. Haec in minimis embryonibus pone jecur cx aorta abit rectoque angido umbilicum adit. (Conf. fig-. 2. 2.) At non constans umbilici locus cst, qui, quo perfectiores fetus fiunt, a jccinore longius reccdit. Quo fit ut infleetatur

Scienduin est, certnm tempus generationis nullum esse. Leutene an cito fetus couformeutur , partim ex coeli tempore pendet, partim ex stragiilorum , quibus ova contiiientnr , humore. Qui ubi modum excedit, ova putrecsunt, si quid deest hHmoris ,. arescunt. In serragine levitcr humefacta ova colulirorum paene per tres menses conservavi, quo tempore clapso, quum optimc formali fctus essent, deniquc interienmt.

14

arleria nostra et, priusqiiam funiculo umhilicali inserahu-, similiter at(£ue aorta pone vergat. Persuasum habeo, arteriam praecedentibus memoratam eam esse, qiiac in adultis animalibus ad intestina pertineat, sed fatendumest, nullum me unquani ramum vidisse, qui conjectiu*am meam comprobaret,

Quorum autem vasorum cursum in puUo proposui, eorum alter finis superest, qui ovo insidit. Inhaerescunt vasa omphalo - meseraica nido blasto- dermatis , ad cujus mediam partem , quae infima est , accedunt. Hinc in multos diffusa ramos undique discedunt, nec tantum nidum phn-imis venis eleganter obducunt, verum ultra nidi aperturam propagata totum vitelli saccum circum- scribunt. Agimus de hoc genere vasorum, cpiod in pi-imo o^i incremento aream constituit vasculosam. Quae area in ovis recenter partis ex tribus vitelli partibus unam videtur obducere. Increscit autcm celeriter. Quum enim paulo post partum ovi blastoderma vitelhim includit , areae vasculosae paululum morae est, quin totum saceum vitelli innumeris venis obducat. Neque tantuni externa est vasorum illorum fabrica, sed penitus in ovo item conspicitur. Dis- secto enim blastodermatis sacco, remotoque inde vitello , plicae blastodermatis prominent sanguiferis vasis aliquomodo praetextae. Scilicet vasa in siunmis plicis vidi discurrere. Quae quamdiu deprehenduntur (nam in ovis recens positis nihil praeterea vasorum -^idimus) de cursu venarum anceps quaestio est. Hacc num perforato blastodermate vitello innatent, an plicis ejus obvelatae extrinsecus versentur, in taiita menibranaruni tenuitate, quae perlucere sanguinem sinat, pro certo aflirmari neqiiit. Conlra ovorum jam diu positorum lalis ratio est, ut fere nuUum supersit de vasis dubium. Aperto enim sacco blastodermatis venae conspiciuntur innumerae, quae non membranis sacci continentur, sed libero cursu circumvagantes ipsum vitellum penetrant. Illa autem vitello im- mersa vasa neque arborum instar radices promittunt , neque promissis in ovum ramis iisque denuo receptis laqueos formant, id quod de vasis placentae im- missis medici praecipiunt. Quod genus vasorum vitellum intrat, retis formani habere cognovimus. Rcticula autem ista inter dua vasa texta atque expansa sunt. Itaque saccum vilclli si aperis, venas invenies longas, liberas et si-

m

niiato ciirsu mcdium per yitellum propapfatas. Has ex blasto»lermale ortas vi- dcbls ctinm iu hlastoderma rcdire , nou ita iit uade ortae sint huc se recipiant, sed uno latcre sacci ortae allcnim saepenumcro appetunt pacne oppositum. Quorum vasorum quot et quanti anfractus sint, id jam satis docet, quod vcnam ex vitcllo pracparavi quatuor polliccs longam. Sed redeundum est ad rcticula. Itaque vcnae, quas proposui, ramos gigmint phirimos, qui extrinsccus versi blastoderma appetunt. Sunt autcm ramorum plurimae conjunctioncs et, ut medici dicunt, anastomoses talcs, ut retis forma prodcat quain super diximus. Denique rami ex una vena orti in unam Acnam blastodcrmatis intrare vidcbaii- hir. (Couf. fig. S.)

Addam praecedentibus nonnuUa digna observatione. Ac primum qui- dem mirabilis vasorimi crassities est, quae non solum oculis pcrsplci, sed etlam cultrl et forcipls adjumento possunt expllcarl. Enlm vero placcntac biimaDae ca vasa , quae extremls finibus laqueos formant , non solum sine optieis instrumentis mlnlme apparent, scd fcre subtlllsslmls partlbus adnumerandae siint, quas medlcl Inquisiverlnt. Equldem vasa Illa retlculata non dlmcnsus sum, sed tamen capillis bumanls crassiora ea putavcrlm et ublcunque locorum aequalia.

Illa A-asorum retlcula, sl ovum sub aqua dlssccatur, inillo optimum quemque obscrvatorcm fugere possunt. Licet enim >itellus postremo tcmporc nullus vcl rarlssimus saltem adsit, tamcn praeter vitellum , qul aquae vl concretus vldeatur, nibil obvcnit. Vldellcet vasa reticulorum ouiDla flavescentlbus floecis obsidcntur, quos, qiium tantopcre abundent retlcula, spissatl ct floccosl vltelli speclem simulare ne quaquam mirum est. Verum tamen purgari possunt vasa, adeo ut ruber color In conspcctum vcnlat..

Dublum non est, In ovls natu majoribus vasa occurrere libero cursu vitellum pervagantia. Licet autem dubitare, quomodo In ovum penitus intra- verint, utrum perforatione saccl vltellum contincntls, an membrauarum ejus plicatura. Itaque de perforatione cogltassem, sl quldquld vasorum vltello in- nataret, radlcum formam praestaret, acutis finibus terniinatorum. Atqui retlculata est vasorum fubrlca, quod gcnus formae ad perforatlonem minus

16

aiptuni est. Neque magis placet plicatura. Nam primum quidem reticulorum maculae nullis unquam membranis impleri visae sunt, quas tamen, pracsentibus plicis, necessario exigeremus. Deinde saccus -vitelli ab externa parte exami- natus nulla babebat pbcarum vestigia, scilicet nuUa retibus vasorum respon- dentia. Porro venae, blastoderma circumdantes , continuum cursum ostendebant, qualem intus versa vasa et plicata nuUo modo praestare poterant. Deniquc interna vasorum reticula, si quidem plicatas membranas sequerentur, duplicia esse deberent, quae non sunt.

Quod si obscurum caput est de ortu vasorum vitello insidentium, non masfis perspicua altera quaestio est de vasorum munere. Scilicet duobus verbis ut dicam, venosum quid sit quidve arteriosura in reticulis, perspicerc non potui.

§7. D e V as is iimh ili calih %is.

Vena umbiUcalis in alvo fetus infimam partem obtinet. Haec subter intestinis procedens jecur sid)it, postremo paubdum sublata in ipsam ejus caruncidam conjicitur. Hic angustissimo in loco duas venas excipit, supernc ompbalo - meseraicam , deinde dextro latere cavam. (Conf. fig. 2. 3. et fig. 6, g. ) Haec autem omnia ad certum tempus pertinent , quod est post partum ovorum proximum. Sicut autcm variabilis vasorum fabrica est, ita ne pro- posita quidem structm-a jn-inceps est. Verum incrementa fetus quum incipiunt, neque vitelli nutrimentum deesse, neque vena istud advebens deficere potest, Quare venam ompbalo - meseraicam principalem vasorum ramimi esse credibiif est. At quae item eommittuntur umbilicalis vena atque cava , eae , si ambitum quaeris, sic se babent, ut haec postrema intret alteram. Videlicet cava vena tenuior ramus est. Hanc vero principalem ramum esse nullus dubito. Quem- admodum enim vena ompbalo - meseraica sine aortae adjumento nulla esset, sic aorta, si cavae venae dificerent, sanguinem per corpus diiTundere non posset. Quare in isto vasoruni concursu venam cavam primariam , umbilicalem

17

licct crassiorcm, seciindariain esse pcrsuasiim liabco. Ac si vcrum est, fpiod probabili ralioue staluinms, vcnam cavam aortae fcrc acqualcm essc, rcFert sanc in nostra dc aetate venarum dubitatione aortam inspicerc, cpiac in ovis recens partis primilivos arcus utriufpie tluos habet. Itaque concrctis antcrio- ribus branchiarum vasis nec aortam novam esse credibilc cst, nec venam cavam plane rcccntcm. Conlra vcnam umbilicalem diebus proxime pracccdentibus exsli- lisse, allantoidis celerrimc incrcscentis ambitus monet, qui adhuc exiguus est.

Redeam ad cursum vcnae et ad conjunclioncm cjus cum caeteris vasis mcmor.ibilem. Atque de altcra rptidem anastomosi, cum vcna omphalo- meseraica intercedente neque diu durante, satis diximus. Alleram autem, cum vena cava, conjunclioncm phme constantcm inveni, adeo ut dubitarc ne- tpeam, quin ista vasa ad partum usque pullorum, inter se conjuncta sint. Addenda cst descriptio venae minutissimae, quae ia embrvonibus minus cx- cultis, ad umbilicalem transfcrtur. Hacc nimirum jecur pcrcurrit, attpie a postico latere ad anticum propagata, umbilicnlem venam acuto angulo intrat. Hancne referre sanguinem hepafis putemus, an adferre cruorem allantoidis existimemus? Video venam ita sitam esse, ut vix possit cruorem addiiccre. Deberet enim sanguis immutato cursu subito reverti. Verum tamen hepaticam venam csse eam, minus etiam placet credere. Primum plurimae deprehenduntur venae hcpaticae, quae quum omncs in venam cavam inferiorcm inscrantur, nulla causa cst, cur una in umbilicalem diducatur. Porro venae hepalicae, quo quis perfectior fehis est, ambitu majores sunt, sicut et jecinoris major am- bitus requirit, et venae omphalo - meseraicac structura, nunc dcmum omncm sanguinem ad jecur transferentis. Vena autem a mc indicata sensim im- minui, imo deleri videtur, ita ut maximis in embryonibus nulliim ejus vestigium conspexerim. Qiiarum rerum summam si colligimus , parum abcst quin venam iimbilicalem vasorum portae secundnrium ramum habeamus. Primum enim, vitae initio , cum ea vena committitur , quae futura portae vena est 5 tleintle ex allantoide oritur , id est cx intestinorum projecta parle et aliqua tpiasi hernia 5

3

__ 18

denique ad jecur sanguiueni ferre vldetur, id cjiiod vasorum povtae proprlum munus est.

Vena umblllcalls qualls In fetu sit, dixlmiis. In funiculo iimLIlIcali oblter iirago agglutlnata est, deln, patefacta allantoide, membranas ejus penetrat et in ipsam vesicam se Insluuat. HIc rursus memorabllem vasorum cursum deprebendlmus , quae, quas prlmum Insldunt membranas, deserunt, et per cavum veslcae llberius discurrunt. Scilicet umbilicalis venae duos ibi ramos vidlmus. Alter membranam allantoidis intei'nam sequitur, alter appetit externam. Horum vasorum id, quod prlmo loco memoravlmus, ramos gignit plurlmos, qui, ab apertura nldi quum egressi slnt, undlque dlscedunt et simul ac membrana allantoidis interna ad opposltam partem ovi descendunt*). HIc sublto Inllectuntiu' et cum externa allantoidis membrana ad supremam ovi partem se recipiunt. Itaquc bactenus nulla slne membranarum commeatu vasa vldlmus, nulla denlque in aquam allautoidls peuitus immersa. At resorpto allantoidls Ilgamento, quod mesenterll slmile esse supra mcmoratum est, vasa quldem perstant, quo fit, ut, deleto quasl ponte quem transirent, innatando oppositum latus quaerant et medlam per aquam allantoldls transeant. Neque dissimills secundl rami ratlo est, qui, ex apertura nldi emersus, sursum vergit, ct procedens per aquam externam vesicae membranam appetlt. Cul antequam inhaeresclt in tres quatuorve ramos quandoque plures dividitur , qui membranam aliantoidls undlque perciu-rentes Ipsl flunt ramosl.

Arterlae umbllicales, prope a fine Intestlni ortae, ad umbllicum pro- cedunt, atque funlculum umbllicalem satls tortuoso cursu transeunt. . Denlque ad hunc locmn venlentes, ubl ex funiculo procedens uragus sensim se explicat, allantoidem perforant et Intus, In cavam partem ejus, penetrant. Quo facto duorum vasorum id , quod slnlstra partc fetus orltur , internam allantoldis mem-

*) Liceat in scfpieuliljus eam partcm ovi, «jiiae nidi apcrtur.im ostendit, supremam appellare.

19

branam scqultur, aUcnim vcro, dextro latcrc ortum, non sccus atque Tcnae umbilicalis secmi(his ramus , in altum ascendit et , medium per ca\um permeaus, membranae allantoidis externae inhaerescit.

Diximus de iis vasis, quae a certo cnrsu certum nomcn habent. Superest ea ut memoremus, quae, quamvis sine nomine sunt, tamen aliquid habcnt memoratu dignum. Vidimus autcm mcmbranas allantoidis non solum duobus in locis, qui propositi sunt, majoribus vasis conjunctas, verum etiam miuutissimis iis passim copulatas. Quae vasa cujus generis essent, utrum arteriac an venae, deinde quem cursum sequerentur, utrum ab interna mem- brana ad externam, an inverso modo, minime perspexi. Sunt etiam parva vasa ad conjunctionem allantoidis cum blastodermate prompta, verum ex qua maxime parte veniant et ad quam pergant, licet adhuc dubitare.

Non sum nescius, fore ut meae de vasis observationes a multis in dubium vocentur. Nam quod de libero vasorum cursu proposui, sola ea et sine adminicido per cavum allantoidis migrare dicens, id sane primo obtutu et mirum et improbabile videtur. Est autem omnis difllcultas in origine vasorum posita, quae nulla praesente neque membrana neque caruncula, quin medio in cavo et paene inani spatio procreentur, recte dubitatur. Atqui vasa, quamvis libera, in allantoldis membrana originem capiunt. Igitur nulla diffi- cultas In origine quaerenda. Scllicet allautols, qiuim primum prodlt, sacculus est, qui extrinsecus crenam profundlssimam , intus vero satis prominenfem pllcam habet. Quo fit, ut allantois quasi bicornls slt. Jam vero si ovum ita collocatur, ut pellucida ejus feneslra superne slt, plica snpra memorata ad per- pcndlculum ascendit et internam allantoldls membranam cum externa conjungit. lianc autem pllcam , ubi medium in saccum projlcltur, vasa occupant prae- cedenfibus descrlpta, sclllcet venae umbilicalls ramus externus atque arteria umblllcalis dextra. Quid inde? VideUcet pllca festlnantius se recipiendo mutat locum, vasa vero, tanquam derellcta a niembranis suis, nihil mutant. Itaque una mira est vasorum a membranis suis soparatlo, quae tamen minime inaudita eorum ratio cst.

20

Reliquas auteiu venas per medium cavum translatas simili modo explicari, easquc facta separatione ab allantoidis membrana derelinqui, admodum proLabile est. Sic enim satuerim ; esse aliquem allantoidis imperfectae imum recessum, ubi membrana interna, subito se recipiens, in externam transeat. Himc non sine vasis recessum esse, sed quae membranam internam sequerentur vasa pri- mum accedere, deinde, facta inflexione, redire et cum membrana allantoidis externa in altum se recipere. Jam si vesica allantoidis longius descendit, necessario consequitur, vasa aut ipsa descendere, aut, si qua deserant vesicam, oppositas ejus membranas connectere.

EXPUCATIO TABULAE AERI INCISAE.

Fig. 1. Ad explicaiulas ovi membranas

inventa, ovum repraesentat , ad longitudinem

disscctum; saccus blastudermatls perfcctus,

allantois uondum toto vitcllo superstructa est.

n. Putamcn.

b. Membrana vitelli.

V. Plica membranae vitclli, supra apertu- ram nidi iu oi'bem composita.

c. Allantoidis membrana cxtcrna.

d. Ejusdem membranae piica, in supra memoratam plicam (6) iusinuata.

(1. Allautoidis memlirana intcrna. (t . AUantoidis infundiliulum , quod aJiit iu uragum.

e. Blasloderma , qirod totum vitcUum sacci instar iucludit.

e' . Blastodermatis ea pars, quam nidum appcUavimns.

f. Amniou. .X. Felus.

Flg.

2. Fctus colul)i'i, ex ovo resectus. Cutis ventris , quae in funiculum uml)ilicalcm degcnerat, ex parte circumcisa venas et vis- cera conspici sinit. (magnitndo 2 : 1.)

n. Cor.

h. Hepar.

c. Intcstinum.

d. Corpus Wolffii.

1. Vena ompkalo - meseraica , proveniens ex aorta, qnae, amputato corpore Wolffii, in conspectum vcnit.

2. Arteria omphalo-meseraica, quae jam parvam mcscnterii venam excipit.

5. Vcna umbUicalis.

4, 3. Arteriae umbUicales.

Flg. O. AUantois alt arteriis umbUicali- bns perforata. a. Intestinum. h. Uragfus. c c c. Infundil)ulum aUanioidis , sive locus

ubi uragus in mcmbranam allautoidis

internam (figv 1- d) ablt. dd. Arteriae umbilicalcs, qnae uragum ex-

trinsecus comitautur. d' d' d'. Arterlae umbllicalcs , quac, pcr-

forata aUautoide , lutus in cavo cjus

conspicluutur.

Flg. 'i, Ovum repraescntat lioc modo, ut putamcn parltcr atque membrana vitelli remota sint, allantoidis vero externa mem- brana (fig\ 1. c. ) inclsa et retracla. Per aperturam iildi fetus conspicllur.

rt. Saccus blastodcrmalis, Inlcrna mcm- liraua allantoidis (fijj. i. d.) cinctus.

22

b. Externa lueiuhrann iiivisac allantoitlis retracta.

c. Vasa uuiliilicalia, quac in magiia ovi plica desceuduiit et iii membraua allau- toidis iiiterua discurruut.

dd. Vasa umlulicalia rcsecta, ad quae per- lineut rami amputati d' d'. Nempe haec vasa, si integra sunt, al) interna memLrana alhintoidi.s ad externam, me- dium per cavum porri;;;uulur

mcscraica ex

Fig. O. Vasa omphalo ovo praeparata.

naa. Vasa in hlastodcrmatc coiispicua. h h b. Vasa mcdio in vilcHo consjticun.

c c c. Vasorum retc , inter ea vasa , cj|uao commodo mcmoravimus, expansum.

Fig. 6. Hepar cum corde. (magnitu- do4: 1.)

rt. Hepar, cx latere ventris coiispectum.

b. Intestiuum.

c. xitrium cordis, hoc tempore unum.

d. Veutricuhis cordis, ad sinistrum hilus transpositus.

e. Aorta.

f. Vena omphalo-mescraica.

g. Vena umhUicalis.

h. Veiia hcpatis, cum umbilicali con-

juncta. t. Vena cava infcrior.

K..^i^.<J.

d-' 4'

*'-.,

%

.^.S.

t<^& ■^.

^.^.

c: $■

^;^

^' .

t/. jT Sc7iro't:e2'' tTi^^ilpa:

I